آغاز سال تحصیلی یک تغییر بزرگ و مهم برای دانش آموزان است و آنها را از چند ماه تعطیلات و برنامه روزانه نه چندان ساختار یافته و آزاد وارد روتین منظم برنامه درسی می کند این تغییر معمولا با حدی از اضطراب و نگرانی برای بسیاری از کودکان و نوجوانان همراه است. صرف نظر از اینکه دانش آموزان چه سن و سال یا چه تجربه ای از مدرسه دارند، ممکن است دچار اضطراب ناشی از بازگشایی مدارس شوند.
لین بافکا1 عضو انجمن روان شناسی آمریکا برای رو به رو شدن با مسئله اضطراب بازگشت به مدرسه این راهکارها را ارائه می کند:
به فرزند خود گوش دهید:
در دسترس باشید و به صحبت های فرزندتان در مورد مدرسه با دقت و علاقه گوش دهید. اجازه بدهید سوالات خود را مطرح کنند، در مورد نگرانی هایشان حرف بزنند یا موضوعی هیجان انگیز از مدرسه را برایتان بازگو کنند. والدینی که اجازه ابراز احساسات به فرزندانشان می دهند و با آنها همراهی می کنند، محیطی امن را برای تجربه احساسات و پذیرفته شدن و حتی افزایش دایره لغات کودک برای بیان احساسات فراهم می کنند که می تواند اضطراب را کاهش دهد.
دقیق و نکته سنج باشید:
گرچه مهم است که به طور کلی نسبت به هر آنچه فرزندتان می گوید علاقه نشان دهید اما تلاش کنید هر جا که لازم است، موضوع را دقیق و محدود کنید و به طور خاص روی نکات مهم و کلیدی تمرکز کنید مثلا اگر متوجه شدید لا به لای حرفهایش از ترسش از معلم یا زیادی تکالیف صحبت می کند روی همان نکته متمرکز شوید یا اگر متوجه نگرانی او از رفتار بد و قلدری سایر همکلاسی هایش شدید، پرداختن دقیق تر به این عامل مهم را از یاد نبرید.
کمک کنید راه حل پیدا کنند:
کافی نیست که تنها به کودکتان گوش دهید و بعد او را با افکارش رها کنید. به او کمک کنید تا بتواند راهکارهایی برای حل مشکل خود بیابد. او را تشویق نمائید تا چیزها و کارهایی که می تواند حالش را بهتر و ترسش را مهار کند، پیشنهاد نماید. مثلا گاهی این کار می تواند یک راه ساده باشد مثل همراه بردن یک عکس خانوادگی در کیف مدرسه یا یک بسته برچسب کارتونی مورد علاقه اش که موقع نگرانی آن را در یک دفتر کوچک یا روی جلد کتابهایش بچسباند.
مثبت باشید:
سعی کنید تصویر مثبتی از مدرسه فراهم کنید اگر فرزندتان تجربه مدرسه رفتن را دارد، به او در مورد دوستانش و اتفاقات جالب و هیجان انگیزی که قبلا در مدرسه برایش افتاده است، یادآوری کنید و اگر کلاس اولی است برایش از چیزهای خوبی که قرار است در انتظارش باشد حرف بزنید.
به تجارب قبلی بازگردید:
برخی از دانش آموزان ممکن است هر سال با بازگشایی مدارس دچار اضطراب شوند بنابراین بازگشت به تجارب سالهای قبل می تواند کمک کند احساس فعلیشان را نیز بهتر درک کنند. آنها را تشویق کنید در مورد احساساتی که سالهای قبل داشتند حرف بزنند و مسیری را که تا از بین رفتن اضطراب پیمودند را دوباره به یاد آورند در این صورت می توانند اطمینان پیدا کنند که احساساتشان طبیعی است و به مرور رفع خواهد شد.
برنامه روزانه مدرسه را زودتر تمرین کنید:
گاهی پیش بینی آنچه قرار است رخ دهد و تمرین رفتار در آن موقعیت می تواند، از اضطراب دانش آموزان بکاهد. چند روز زودتر همراه فرزندتان شروع به آماده کردن وسایل و کیف مدرسه کنید. موقعیت هایی که او قرار است با آن رو به رو شود را با هم مرور نمایید و نقش بازی کنید. به این صورت به او فرصت می دهید قبل از قرار گرفتن در شرایط واقعی، در یک موقعیت فرضی، رفتارش را تمرین کند و آمادگی بیشتری پیدا کند. حتی چند باری سر زدن به مدرسه قبل از بازگشایی آن می تواند به کودکان مضطرب کمکی شایانی نماید و این پیام را منتقل کند که او قبلا در این مکان قرار داشته و شرایط مکانی، موقعیت کلاسها و رنگ در و دیوار مدرسه را از قبل می شناسد.
استراحت بعد از مدرسه را فراموش نکنید:
یادتان باشد دانش آموزان به طور کلی بعد از مدرسه نیاز به زمان کوتاهی برای استراحت دارند، به محض تمام شدن مدرسه او را سوال پیچ نکنید کمی به او فرصت دهید تا ذهنش را آرام کند حتی 10 دقیقه یا یک ربع استراحت بلافاصله بعد از مدرسه نیز کارساز است. بعد از رفع خستگی و آرام شدن ذهن و بدن او، آرام آرام از تجربه اش بپرسید و کمک کنید احساساتش را بیرون بریزد و ماجراهایش را تعریف کند اما هرگز عجله نکنید و او را تحت فشار قرار ندهید.
والدین هم مضطرب می شوند:
فراموش نکنید این فقط کودکان نیستند که اضطراب مدرسه را تجربه می کنند بسیاری از والدین به مراتب بیشتر از فرزندانشان، نگران و مضطرب می شوند و گاهی احساسات خود را ناخودآگاه به فرزندانشان منتقل می کنند. مراقب باشید که احساسات خود را به درستی کنترل کنید.
چه علائمی طبیعی نیست؟
گرچه اضطراب مدرسه تا حدی طبیعی است و بعد از مدت کوتاهی از بین می رود اما اگر علائم اضطراب بیش از حد طول کشید، حال فرزندتان به طور فزاینده ای بدتر شد، دچار شب ادراری، لکنت یا حملات ترس و وحشت شد و به طور جدی و فعال از رفتن به مدرسه امتناع ورزید، در این موارد باید دقت کنید که نیاز به مشاوره با روان شناس دارید و باید مداخلات درمانی در مورد فرزندتان صورت گیرد.
