محققان امور آموزشی سالهاست تحقیقات گسترده ای را در خصوص میزان موثر بودن تکالیف مدرسه انجام داده اند. یکی از عواملی که در پژوهش های جدید توجه متخصصان را به خود جلب کرده، عامل سن و سال و مقطع تحصیلی در ساعات و حجم تکالیف درسی است که باید مد نظر معلمان و برنامه ریزان آموزشی قرار گیرد.
اینکه حجم تکالیف چقدر باشد؟ چه منافع و نتایجی را حاصل نماید و چه سیاست گذاری هایی در زمینه ساعات و حجم مشق شب تعیین شود، البته پاسخ قاطع و روشنی ندارد اما پژوهشگران سعی می کنند با تکیه بر نتایج تحقیقات به این سوالات پاسخ دهند.
دانش آموزان چقدر تکلیف انجام می دهند؟
داده های آماری نشان می دهد اکثریت دانش آموزان چندین ساعت از زمان بعد از مدرسه را صرف انجام تکالیف درسی می نمایند. گرچه در امریکا، نتایج حاکی از صرف حدود یک ساعت در روز برای نوشتن مشق شب است که این ساعت صرف نظر از پایه تحصیلی تقریبا به طور متوسط در حدود 50 سال گذشته نسبت ثابتی داشته است. البته در 20 سال اخیر، تکالیف درسی در مقطع ابتدایی افزایش یافته است که نه تنها نتیجه مثبتی نداشته بلکه حتی تاثیر منفی بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان بر جای گذاشته است.
چه حجمی از تکالیف مناسب است؟
انجمن ملی برنامه درسی در این زمینه دستورالعمل ساده و مشخصی دارد: 10 دقیقه به ازای هر پایه تحصیلی. به عبارت دیگر کمتر از 10 دقیقه برای مقطع پیش دبستانی، 10 تا 20 دقیقه برای کلاس اول و دوم ابتدایی و به همین ترتیب 120 دقیقه برای مقطع پایان متوسطه. گرچه دانش آموزان دبیرستانی اغلب بسته به دروس و شرایط ممکن است میزان ساعات بیشتری را صرف تکالیف مدرسه بنمایند.
اما این همه ماجرا نیست
شاید به نظر برسد توانسته ایم به فرمول مناسبی برای تعیین حجم و زمان تکالیف درسی برسیم اما پژوهش ها نشان می دهند این میزان از حجم تکالیف برای دانش آموزان مقاطع ابتدایی مناسب است زیرا فرصت کافی برای بازی و بودن در کنار خانواده را فراهم می کند. دانش آموزان مقاطع اول دبیرستان (پایه ششم تا نهم) نیز که حداکثر 90 دقیقه را صرف تکالیف درسی می نمایند نیز همچنان از این برنامه سود می برند زیرا قادر هستند زمان متعادلی را صرف فعالیتهای فوق برنامه و ارتباطات دوستی نمایند اما در پایه های نهم تا دوازدهم دبیرستان، حجم تکالیف بر عملکرد دانش آموزان تاثیر منفی دارد. به عبارت دیگر هر چه حجم تکالیف در این پایه های تحصیلی بیشتر می شود، منافع کمتری را برای دانش آمزوان به همراه می آورد و حتی سبب بروز بیماری های جسمانی، استرس و اضطراب مزمن، اختلالات خواب و مشکلات رفتاری می شود.
بهترین راهکار چیست؟
کارشناسان بر این باورند که بهترین سیاست برای تعیین زمان و حجم تکالیف باید بر مبنای تعامل، گفتگو و همفکری بین معلمان، والدین و دانش آموزان تعیین شود. این سیاست گذاری ها باید متضمن مشخص شدن هدف، حجم و تعداد تکالیف باشد همچنین مسئولیت های مدرسه، معلمان و دانش آموزان را مورد توجه قرار دهد و بر نقش حمایتی والدین نیز تاکید ورزد. نکته مهم این است که افزایش حجم تکالیف لزوما به معنای افزایش بازدهی نیست و باید تعادلی را بین زمانی که دانش آموز صرف تحصیل و یادگیری در داخل و خارج از مدرسه می نماید و سایر امور زندگی او از قبیل حضور در خانواده و جمع های دوستانه، ورزش، تفریح و فعالیت های هنری و خلاق برقرار نمود.
Research Spotlight in Homework. National Education Association. 2017
