قرنی که ابتدای آن مصادف با سال جهانی ریاضیات بود و همه پیشرفتهای علمی به نوعی با نام ریاضیات گره خوردهاند، سخنگفتن از اهمیت ترویج دانش ریاضی و همگانیکردن آن، بسیار بدیهی بهنظر میرسد؛ اگرچه با کمال شوربختی در سرزمین ما یعنی سرزمین خوارزمیها، بیرونیها، خیامها و کاشانیها این امر به غایت مغفول مانده است، اما کمتر کسی هست که به آن اذعان نداشته باشد. هرازچندگاهی اتفاقی میباید که این مهم یادآوری شود و این اتفاق، گاه تلخ، همچون فقدان بزرگوارانی مانند «پرویز شهریاری»، «عبدالحسین مصحفی»، «منوچهر وصال»، «احمد بیرشک» و... است و گاه شادیآفرین است مانند کسب مدالهای برتر المپیاد ریاضی توسط دانشآموزان و دانشجویان کشورمان یا کسب جوایز برتر توسط استادان ریاضی کشور و بهترین خبر که دیروز به دستمان رسید، یعنی کسب معتبرترین جایزه بینالمللی ریاضیات - مدال «فیلدز» - توسط یک ریاضیدان ایرانی برای نخستینبار و طرفه آنکه این ریاضیدان یک بانوی ایرانی است که با درخشش خود نهتنها نام ایران و ایرانی را بر بلندای افتخارات علمی جهان به ثبت رسانده، بلکه نخستین زنی است که از ابتدای تاسیس این جایزه تاکنون، موفق به کسب آن شده.
بهنظر من این نتیجه گرانقدر، دو پیام برای مسوولان و متولیان امر آموزش و تعلیم و تربیت کشورمان دارد: نخست آنکه جایگاه دختران و زنان را در اعتلای علمی کشورمان به رسمیت بشناسند و حق مسلم آنان را در اهتزاز کرسیهای مختلف در این عرصه انکار نکرده و به آنان واگذار کنند. دیگر آنکه با کمک به ترویج دانش ریاضی در کشورمان و بهخصوص در میان دختران دانشآموز، گامی اساسی در راستای ترویج دانش ریاضی و همگانیکردن آن بردارند. موانع و مشکلات در این مسیر کدامند؟ به جای هر پاسخی ترجیح میدهم بخشی از مصاحبه «مریم میرزاخانی» را با «گاردین»، پس از اهدای جایزه «فیلدز» به ایشان، عینا نقل کنم:
چه جریانات و عواملی بیشترین تاثیر را در آموزش ریاضی شما داشتند؟
جواب: من از چند جهت خوشبخت بودم. وقتی من تحصیلات ابتداییام را تمام کردم، جنگ تمام شده بود و اگر من 10سال زودتر به دنیا آمده بودم، بخت زیادی نداشتم. من در تهران به یک دبیرستان معتبر به نام فرزانگان رفتم که معلمان بسیار خوبی داشت و در آنجا دوستان خوب و همعقیدهای داشتم که داشتن آنها در رسیدن به موفقیت، کمک بسیاری به شما میکند. مدرسه ما نزدیک خیابانی بود که در آن پر از کتابفروشی بود و به یاد دارم که وقتی در این خیابان شلوغ قدم میزدیم به داخل کتابفروشیها میرفتیم و برخلاف بیشتر مردم، کتابها را فقط ورق نمیزدیم بلکه همیشه کتابهای مختلف زیادی میخریدیم. همچنین مدرسه ما یک خانم مدیر بسیار قوی و مصمم داشت که امکانات زیادی را مانند دبیرستانهای پسرانه برای ما فراهم میکرد.
پایان سخن، نقلقولی است از «جورج سارتون» تاریخنگار معاصر: «تاریخ ریاضیات شادیآور است، زیرا پیشروی ما، چشماندازی از یک رشته بیپایان پیروزیهای اندیشه انسانی را میگستراند. پیروزیهایی که با شکستها از میدان به در نرفته است و به ما یاری میرساند بدبینی را از خود دور کنیم.»
